(İKİNCİ BÖLÜM)
Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Başkanlığı, 4 Şubat: Kanserle Savaş Günü vesilesiyle yayınladığı broşürlerde, yüzyılın öldürücü hastalıklarının başında gelen kanser ile sigara arasındaki ilişkiye dikkat çekiliyor ve şu uyarı yapılıyor: ‘Tütün kullanımının önlenmesi, kronik enfeksiyonlardan korunma, güneşten korunmak ve sağlıklı hayat’ ile bu günkü hayatımızı disiplin altına alarak yarınlarımızı kanserden arındırmak mümkündür. Aynı broşürde yer alan bilgilere göre Dünyada her yıl 7.000.000 insan kanserden ölüyor.
Bütün kanser türlerinin % 43’ü sağlıklı bir hayat tarzıyla önlenebilir. Türkiye’de her yıl 150.000 yeni kanser vakası ortaya çıkıyor. Sigaraya başlama yaşı 10’a düştü. Nüfusumuzun yüzde 30’u sigara içiyor. Gençlerin ve çocukların yüzde 80-90’ı evlerde sigara dumanı ortamında. Tütün kullanımı önlenebilirse, kanser hastalarının sayısı % 30, kanserden ölenlerin sayısı % 20 azalır.
Sigaranın zararlarını böylece özetledikten sonra, sigarayı bırakmaya karar veren dostlarımıza faydalı olacak bilgiler vermek gereği ortaya çıkıyor.
Sigarayı bırakmak isteyenlere; uzmanlar şu tavsiyelerde bulunuyorlar:
* Kendinize inanın ve güvenin. Sigarayı bırakabileceğinize inanın. Hayatınızda daha önce başardığınız zor işleri hatırlayın. O işleri başardığınız gibi, sigarayı bırakma konusunda da başarılı olacağınızı düşünün.
* Sigarayı bırakma programı yapın ve yazın. Sigarayı bırakmak için hazırlanmış programlardan hangisi kolayınıza geliyorsa, onu seçin ve seçtiklerinizle kendinize bir program yapın.
* Sigarayı neden bırakmak istediğinizi düşünün ve yazın. Mesela: Daha iyi yaşamak, daha sağlıklı yaşamak, merdivenleri rahat çıkmak, ağzı ve elbisesi kötü kokan insan olmaktan kurtulmak, çocuklarınıza kötü örnek olmamak, uçup giden dumana para vermemek…
* Sigarayı bırakmak için bir gün belirleyiniz. Belirleyeceğiniz gün, sizin doğum gününüz olabilir. Çok sevdiğiniz bir insanın ölüm yıldönümü olabilir. Ramazan ayının başlangıcı, ramazan veya kurban bayramının birinci veya sonuncu gönü olabilir, Yılbaşı olabilir, hıdrellez olabilir, bir haftanın başlangıcı veya herhangi bir ayın birinci, sonuncu veya herhangi bir günü olabilir.
Sigarayı bırakacağınız günü belirledikten sonra dostlarınıza ilân ediniz.
* Sigarayı bırakmak için belirlediğiniz günün; hayatınız için yeni bir başlangıç olduğunu düşünün. Eğer bu gün bu hayırlı kararı almaya hazır değilseniz, bir dostunuza, bir doktora danışabilir, onun tavsiyelerini alabilirsiniz. Sigarayı bırakma kararı verdikten sonra nasıl bırakacağınızı belirleyiniz. En iyisi karar anından sonra derhal ve kesin olarak sigarayı bırakmaktır.
Bazı kişiler, birden kestirip atamayabilirler. Böylelerinin morali bozulmasın. İkinci yöntemi de uygulayabilirler.
İkinci yöntemi uygulayacaksanız, bir program yapınız.
* Programa göre her gün, bir önceki güne göre bir veya iki sigara eksik içiniz.
* Her gün, başka bir marka, yeni bir paket alınız. O günün akşamı, kararlaştırdığınız saatte günün son sigarasını içtikten sonra, paketteki sigaraları parçalayarak veya su içine bırakarak kullanılamaz hâle getiriniz. Ertesi gün başka bir markadan yeni bir paket sigara alınız.
* Sigarayı tamamen bırakacağınız güne kadar size sigara ikram edilirse, kesinlikle almayınız. Bu hareket kendinize güveninizi artırır. Aynı zamanda durumu anlatınız.
* Dostlarınızın sigarayı bırakma hikâyelerini dinleyiniz. Nasıl bırakmışlar ? En çok beğendiğiniz hikâyeyi belirleyin ve onu uygulayın.
* Ailenize ve arkadaşlarınıza sigarayı bırakmaya karar verdiğinizi söyleyiniz. Sonra da onlardan, size yardımcı olmalarını isteyiniz. Çevrenizdekilerin size yapacağı ilk yardım, size karşı anlayışlı davranmalarıdır. Çünkü sigarayı bıraktığınız günlerin başlangıcında sinirli olabilirsiniz. Bunu çevrenizdekilere açıkça söyleyiniz. Sizi hoş görsünler.
* Sabahları beden hareketleri, yürüyüş yapın. Beden hareketleri ve yürüyüş sırasında sigara içmek istemeyeceksiniz. Haftada 3-4 gün ve her defasında 10-15 dakika spor yapın.
* Günde birkaç defa ve her defasında nefes alıp verme çalışması yapın. Gözlerinizi kapatın, burnunuzdan derin nefes alın. Nefesinizi birkaç saniye tutun ve çok yavaş bir şekilde ağzınızdan boşaltın. Nefes egzersizi yaparken, her seferinde daha çok ve daha temiz ve daha rahat nefes aldığınızı, nefesinizi daha uzun süre tutabildiğinizi göreceksiniz.
* Çevrenizdekileri de sigarayı bırakmaya teşvik edin.
* Diş temizliğine zaman ayırınız. Dişlerinizi mümkünse bir diş doktoruna temizletiniz veya tavsiye ettiği ilaç ve yöntemi kullanarak siz temizleyiniz. Günde 2-3 defa, mentollü, hoş kokulu diş macunu kullanarak dişlerinizi fırçalayınız.
* Bol bol su için. Susamış olmasanız, suya ihtiyacınız bulunmasa bile, sık sık ve bol miktarda su için. Su, vücuttaki nikotinlerin bir kısmını temizleyeceği gibi, yemek yeme ihtiyacını da azaltır.
* Sigara içmek ihtiyacını en çok hissettiğiniz zamanı belirleyiniz. Yemekten sonra mı, işyerine gittiğinizde mi, evinize döndüğünde mi ? Programınızı, o saatlerde size sigarayı hatırlatmayacak neşeli ve sevdiğiniz işleri yapacak şekilde düzenleyiniz.
* Kendinizi meşgul edin. Elinizdeki ve ağzınızdaki boşluk hissini gidermek için bir şeyler bulun. Meselâ, dua edin, tespih çekin, çok miktarda olmamak suretiyle fındık-fıstık-leblebi yiyebilirsiniz.
* Sigarayı bırakma konusundaki düşüncelerinizi ve kararlılığınızı her gün bir-iki satırla da olsa yazın, ertesi gün ve daha sonra okuyun.
* Yanınızda sizin için çok önemli bir insanın resmini taşıyın. Sigara aklınıza geldikçe resme bakın.
* Sigarayı bırakmaya karar verdiğinizde ve sigarasız geçen ilk günün sabahında kendinizi ödüllendirin. Ödüllendirme, imkânlarınız ölçüsünde kendinize kravat, gömlek, elbise gibi bir hediye almak şeklinde olabileceği gibi, şehir içinde veya şehir dışında kısa veya uzun bir tâtil de olabilir. Hatta sevdiğiniz birine veya sizi çok seven birine bir hediye vererek, onun teşekkürünü almak suretiyle de kendinizi ödüllendirebilirsiniz.
Sigarayı bırakmak isteyenlere tıp destek veriyor.
Sigarayı kendi irâdesiyle ve normal yollardan bırakamayanlar, eğer gerçekten sigara bağımlısı olmaktan kurtulmak istiyorlarsa, tıp onlara yardımcı oluyor. Yalancı sigaralar. Var. Onlara sanal sigara, sigara simulâtoru veya elektronik sigara da deniliyor.
Sigara gibi, fakat sigara değil. üstelik zararı da yok.
Bu sigaralar, gerçek sigaranın her şeyini taklit eder. Yalancı sigaralarda, tütün alkolü katılmış bir kartuş bulunmaktadır. Kartuşun deposundaki nikotin, insan sağlığına zararlı katran ve kanserojen maddeler içermez. Kartuş bitince, yenisi takılır. Bir kartuşun ömrü, 2-3 paket sigaraya denk gelir. Bu kartuşların verecekleri nikotin miktarı farklıdır. Başlangıçta 16 miligramlık kartuşlar kullanılır, zaman içerisinde ve son safhada 0 miligramlık kartuş tercih edilir. Aynen sigara görünümünde olan bu âletler, sigara gibi yanmakta ve duman da çıkarmaktadırlar.
SİGARAYI BIKAKTIKTAN SONRA…
Nikotine alışan vücut, nikotinsiz kalınca, bâzı problemler oluşabilir. Problemlerin çoğu psikolojiktir. Uzun müddet sigara içtikten sonra bırakan insanların pek azında gerçekten bâzı problemler görüşmüştür.
Tıp ilmi, sigarayı bıraktıktan sonra çok nadiren oluşacak problemleri çözecek yöntemler ve ilaçlar geliştirmiştir. Bu ilaçların bir kısmı tablet şeklindedir. Prospektüsünde yazılı olduğu gibi kullanılır. Bu haplar, nikotinsiz kalan vücuda, ihtiyacı olan zararsız nikotini verir. Aşırı yemek isteğini önler ve aynı zamanda sigaraya karşı isteksizlik oluşturur.
Bir grup ilaçlar yara bandı şeklindedir. Deri üzerine yapıştırılır. Sakız ve pastil şeklinde olanlar bulunduğu gibi, burun damlası, ağız spreyi şeklinde kullanılan ilaçlar da bulunuyor.
Sigarayı bırakmak kolaydır. Zor olan karar vermektir.
Karar verirken şöyle düşünmek gerekir:
Sigara içmek mecburiyetimde değilsiniz.
Çünkü kimse sizi sigara içmeye mecbur etmedi.
Siz, kendi kendinizi sigaraya mahkûm ettiniz.
Mahkûmiyet kararını da siz kaldırabilirsiniz.
Hiç şüpheniz olmasın ! Her insan buna muktedirdir.
(Bu yazı, sigara ile savaşmak amacıyla kurulan vakıf ve derneklerin internet sitelerinden ve Allen Carr tarafından kaleme alınan Sigarayı Bırakmanın Kolay Yolu isimli kitaptan yararlanılarak hazırlanmıştır. Yazının birinci bölümünde sigaranın zararları ele alınmıştı.)
